ComprehensiveAnalytics

Erişilebilirlik: Sadece Engelliler İçin Değil, Herkes İçin

Erişilebilirlik sadece engel gruplarına sahip insanlar için değildir. Evet, çoğunlukla engelli bireylerin zorunlu ihtiyacı olsa da bu kavram, yazılım dünyasının tabiriyle “kullanıcının” ihtiyaçlarından biridir. Engellilik durumu olmayan kişiler, bu konunun mecburiyetinin dışında kaldıkları için bazı unsurları ve gereksinimleri ayrıntı olarak algılayabilir; kimi zaman da görsel estetik açısından değerlendirme yaparak kendilerini bu konunun dışında hissedebilirler.

Bu doğal ve anlaşılabilir bir yaklaşım olsa da, erişilebilirlik engelli bireyler için bir zorunluluk, tüm kullanıcılar içinse kullanıcı deneyimini en üst düzeye taşıyan bir kalite ölçüsüdür. Erişilebilir web sayfaları ve uygulamalar, hem yerel hem de küresel ölçekte başarıyı yakalamaktadır.

Örneğin, son dönemde giderek yaygınlaşan bir uygulama olarak, görsel öğelerin betimlemelerinin doğrudan görselin kodlarına eklenmesi, görme engelli bireylerin dijital ortamdaki özgürlüğüne önemli bir katkı sağlıyor. İlginç olan ise bu betimlemelerin, görseli doğrudan görebilen kullanıcılar tarafından fark edilmemesidir. Yani bu açıklamalar, sadece ekran okuyucu kullanan kişiler için görünürdür.

Elbette yalnızca olumlu örneklerden bahsetmekle yetinmemeli, erişilebilir olmayan veya evrensel kullanım kolaylığına aykırı içerikleri de gündeme taşımalıyız. Hatta bu konuda öncü olup iyileştirmelere katkı sağlamalıyız.

Bir örnek vermek gerekirse: Ülkemizde sıklıkla yapılan bir tasarım hatası, öğe sıralamalarındaki işlevsellikten uzak dizilimdir. Örneğin e-Devlet web sayfasında klavye kullanarak giriş yapılmak istendiğinde, TAB tuşuyla gezinildiğinde karşılaşılan öğe sıralaması şöyledir: kullanıcı adı, parola, şifre yenileme, iptal, giriş.

Oysa ki kullanıcı adı ve parolayı girdikten sonra mantıksal olarak sırada “giriş” butonunun yer alması gerekir. Ardından kullanıcı herhangi bir sebeple işlemden vazgeçmek isterse “iptal” butonu, en son ise şifresini hatırlamayan kullanıcılar için “şifre yenileme” bağlantısı gelmelidir. Mevcut sıralama, kullanıcıya her girişte şifresini yenilemesi gerekiyormuş hissi vermekte ve “iptal” butonunun “giriş”ten önce gelmesi, mizahi bir şekilde “giriş yapmadan önce bir düşün” mesajı vermektedir.

Bu gibi örnekleri gündemimize almamız, sadece erişilebilirlik için değil, tüm kullanıcılar için daha iyi deneyimler sunmak adına önemlidir. Bu nedenle hem bireysel hem kurumsal dijital içeriklerin erişilebilirlik testlerini yayımlayacak, ayrıca en erişilebilir ve en zayıf erişilebilirliğe sahip içerikleri karşılaştırmalı olarak ele alacağız.